Luật an ninh mạng: một góc nhìn kinh tế

Việt Nam có nhiều khác biệt so với Trung Quốc. Bởi khi người Tàu siết chặt các công ty như Google, Facebook hoặc Apple, nhìn từ góc độ thương mại quốc tế đây là một hành động mang tính bảo hệ đối với nền sản xuất trong nước.

Xây dựng nền sản xuất trong nước không chỉ cần có những biện pháp khuyến khích mang tính đồng bộ từ Nhà nước, mà quan trọng hơn, trong 1 vài trường cần thiết phải bảo hộ các doanh nghiệp quốc nội trước các tay chơi quốc tế sành sỏi. 

Nhà hoạch định chính sách trong trường hợp này đứng trước hai lựa chọn:

• Bảo vệ quyền lợi của người dùng thông qua việc mở cửa cho các Công ty đa quốc gia tràn vào thị trường; HOẶC
• Đóng cửa thị trường trong ngắn hạn, để bảo hộ nền sản xuất trong nước.

Cho dù là lựa chọn nào cũng sẽ mang lại những rủi ro và xã hội luôn phải TRẢ GIÁ cho các lựa chọn đó. Cụ thể: 

Nếu chọn phương án mở cửa, rõ ràng người dùng trong ngắn hạn sẽ được hưởng lợi. Nhưng lựa chọn này tiềm ẩn rủi ro khi cơ hội thành công của các ngành sản xuất trong nước sẽ bị bóp nghẹt bởi các Công ty đa quốc gia.

Nếu lựa chọn phương án đóng cửa thị trường, nó sẽ cơ hội cho các doanh nghiệp gầy dựng nền sản xuất trong nước. Dẫu vậy, biện pháp này chỉ nên áp dụng trong ngắn hạn và phải kèm theo đó là sự giám sát của Nhà nước. Bởi mục tiêu của việc đóng cửa thị trường KHÔNG PHẢI là bảo vệ MỘT [VÀI] doanh nghiệp trong nước mà là Phát triển NGÀNH sản xuất trong nước. Thiếu sự giám sát, cơ chế độc quyền của một thị trường bảo hộ sẽ mang lại những hệ quả xấu mà người tiêu dùng trong nước phải gánh chịu. Thị trường Ôtô của Việt Nam có lẽ là một minh hoạ thú vị.

Quay trở lại tư duy quản lý trong Dự thảo Nghị định về An ninh mạng, bỏ qua yếu tố Dân chủ và Quyền riêng tư, chỉ xét riêng yếu tố kinh tế của vấn đề, câu hỏi được đưa ra: Mục tiêu của Nhà làm luật là gì? Tôi sẽ ỦNG HỘ dự thảo này hết mình với điều kiện:

Một: Nếu các hãng như Google, Facebook buộc phải rời khỏi VN, có doanh nghiệp nào của Việt Nam có đủ năng lực để trở thành Baidu, Alibaba, Tencent Việt Nam hay không? Nhìn từ thực trạng hiện nay, tôi chưa thấy bất kì doanh nghiệp nào của Việt Nam có thể thay thế cho các dịch vụ Gmail, Google Maps, Facebook…mà tôi đang dùng.

Hai: Trong trường hợp nếu tiêu chí thứ nhất được đáp ứng, thì lộ trình để tạo ra một thị trường cạnh tranh trong dài hạn là gì? Đồng thời, lộ trình xây dựng và hỗ trợ ngành sản xuất trong nước [nếu có] là như thế nào? Phí tổn cho lộ trình đó và cơ chế giám sát để tránh một ngành “ôtô nội địa” là gì?

Học hỏi kinh nghiệm từ nước ngoài trong hoạch định chính sách và xây dựng pháp luật là điều đáng được cổ xuý. Nhưng các học hỏi này phải đặt trong bối cảnh của nó. Và quan trọng hơn, một chính sách được ban hành, cần phải có mục tiêu ràng. Bằng không, những qui định ban hành mang tính nửa vời sẽ tạo ra những phiền toái không đáng và góp phần làm tăng phí tổn xã hội.