Ai chi trả học phí - kì 2

Bình luận của TS. Phạm Hoài Huấn trên Tuoitre ngày 07/10/2022

Hôm nay, Tuoitre đưa tin Trường THPT Marie Curie, quận 3, TP.HCM thu phí nghỉ trưa  của học sinh với mức 15.000 đồng/buổi [1]. Những tin kiểu này cứ vào mùa khai trường lại xuất hiện dày đặc. Nhìn từ khía chi phí [sản xuất], việc thu phí nghỉ trưa của Trường THPT Marie Curie sẽ có nhiều thứ đáng suy ngẫm.

Thứ nhất: Việc nghỉ trưa của học trò đòi hỏi một khoản chi phí nhất định. Chi phí đó, về cơ bản sẽ bao gồm hai (02) khoản chi sau đây: 

STT	Loại	Chi tiết
1	Chi phí cố định	Phòng ngủ của học trò
		Máy lạnh
2	Chi phí biến đổi	Chăn, gối
		Tiền điện
		Chi phí phục vụ thanh toán cho các cô
		Chi phí quản lý

Chi phí này tuỳ vào việc vụng hay khéo mà có thể cao hay thấp, nhưng về bản chất, nó là những chi phí không thể phủ nhận. Vấn đề nếu cần bàn chính là các khoản chi này được phân bổ vào đâu? Trong học phí của các cháu, đã bao gồm khoản chi phí này chưa? Đó chính là cốt lõi của vấn đề. Tôi không có đủ thông tin về cấu thành của học phí, nhưng nhìn từ khía cạnh logic, có vẻ học phí chưa bao gồm chi phí cho việc nghỉ trưa của các cháu.

Thứ hai: Nếu học phí không bao gồm chi phí việc các cháu ngủ trưa, thì vấn đề cần phải trả lời đó là: “có tổ chức ngủ trưa cho các cháu hay không”? Trả lời cho câu hỏi này có hai kết quả sau đây

Lựa chọn	Hệ quả	Chi tiết
Không tổ chức ngủ trưa	Các cháu về	Phụ huynh tự xử lý việc đưa đón trong thời gian nghỉ trưa và/hoặc các cháu tự xoay sở
		Nhà trường khoẻ vì không cần làm gì cả
Tổ chức ngủ trưa	Các cháu ngủ lại	Ai chịu chi phí này?
		Phụ huynh trả
		Nhà nước trả
		Trường tổ chức miễn phí, bản chất là nhà trường chi trả chi phí.

Khi đã vi phân ra đến mức này tôi tin vấn đề ngủ trưa là một lựa chọn đạo đức và trách nhiệm. Tôi ủng hộ việc THPT Marie Curie tổ chức ngủ trưa cho các cháu. Nó giải quyết được vấn đề an toàn của các cháu trong khoảng thời gian trống giữa buổi học sáng và buổi học chiều, nó giải quyết vấn đề các cháu phải di chuyển về nhà và các cháu có thời gian nghỉ ngơi, nó giải quyết cho các phụ huynh vấn đề dành ra quỹ thời gian hoặc nguồn lực để đưa đón các cháu.

Một sai lầm về tư duy khi đề cập vấn đề này: nghèo! Chúng ta hay dân tuý khi lấy lý do này. Đại loại như: nhà tôi khó khăn, không thể thanh toán, con tôi bị thiệt thòi với chúng bạn, phải lang thang sân trường trong những ngày mưa….Một mặt tôi chia sẻ với các phụ huynh nếu rơi vào hoàn cảnh như vậy. Sự thua thiệt nếu có là đáng chua xót. Nhưng mặt khác, chúng ta không thể đổ sự phẫn nộ ấy lên các thầy, cô và/hoặc Nhà trường. Tôi tin nếu được lựa chọn, các thầy, cô đã theo nghề giáo lại muốn nhìn các trò của mình lang thang buổi trưa ngoài mưa, nắng. Nhưng như đã nói, chi phí cho việc này ai trả? Tôi cho trong trường hợp này, cơ quan quản lý chưa công bằng với các trường. Kết quả các thầy, cô đối diện và nhận lãnh mọi phẫn nộ từ công chúng. Việc của các thầy, cô là giảng dạy. Nhưng chính những thứ mà người ta nhân danh “cơ chế” đã bắt các thầy, cô đặc biệt là các thầy, cô quản lý phải tìm giải pháp cho bài toán chi phí đang bị bỏ mặc kia. Cơ quan nhà nước có thể lãng quên vấn đề chi phí cho các cháu, nhưng Ban giám hiệu của các trường phải đối diện với những hoá đơn từ Điện lực, từ các nhà cung cấp và lương tháng cho thầy, cô.

Chuyện của THPT Marie Curie không phải là chuyện cá biệt. Và tôi tin rằng hiện tượng này sẽ còn xuất hiện ở những năm tới dưới cách này hay cách khác. Chúng ta, những người Việt Nam vẫn tự hào về việc chúng ta là một quốc gia tôn sư trọng đạo. Và rằng nghề giáo là nghề cao quí. Nhưng thực tế thì những gì giáo viên nhận được chua chát hơn nhiều. Một mức lương khiêm tốn cộng với những công kích liên tục từ công luận, giám sát của camera, đe doạ từ phụ huynh, liệu người ta có động cơ để tiếp tục theo nghề này?

Lựa chọn của thị trường rất đơn giản. 16.000 giáo viên bỏ việc trong năm 2022 [2] chính là lựa chọn chua xót nhưng rất hợp qui luật vậy.

 

Nguồn:

[1] https://tuoitre.vn/thu-phi-nghi-trua-15-000-dong-buoi-moi-hoc-sinh-hieu-truong-truong-marie-curie-noi-gi-20221006183218555.htm

[2] https://vnexpress.net/16-000-giao-vien-bo-viec-trong-nam-2022-4517768.html